Theo báo cáo của Bộ Công Thương, kim ngạch XK 9 tháng ước đạt 96,46 tỷ USD, tăng 15,7% so với cùng kỳ. Trong đó, XK của doanh nghiệp 100% vốn trong nước 32,51 tỷ USD, tăng 4,4%; các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (không kể dầu thô)  ước đạt 58,45 tỷ USD, tăng 27,0%.

Về nhóm hàng, kim ngạch XK nhóm nông, lâm, thuỷ sản ước đạt 14,73 tỷ USD, giảm 6,5% và chiếm tỷ trọng 15,27% trong tổng kim ngạch xuất; kim ngạch XK nhóm nhiên liệu, khoáng sản ước 7,24 tỷ USD, giảm 17,1% và chiếm tỷ trọng 7,5%; nhóm hàng công nghiệp chế biến ước đạt  67,24 tỷ USD, tăng 26,4% và chiếm tỷ trọng khoảng 69,71%...

Tính chung kim ngạch XK bình quân trong 9 tháng đầu năm ước đạt 10,7 tỷ USD/tháng là mức cao nhất từ trước đến nay. 9 tháng có 19 mặt hàng có kim ngạch XK trên 1 tỷ USD.

Kết quả XK khả quan do các cơ quan quản lý đã ban hành nhiều chính sách thúc đẩy XK. Ông Phan Văn Chinh – Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho biết: Từ đầu năm đến nay, Bộ đã tập trung xây dựng hành lang pháp lý cho doanh nghiệp xuất nhập khẩu. Cụ thể: Bộ đã ban hành 6 thông tư điều hành hoạt động xuất nhập khẩu đồng thời đôn đốc các địa phương thực hiện quyết liệt chiến lược XK hàng hóa giai đoạn 2011-2020. Ngoài ra, đã có 9 bộ, ngành báo cáo tham gia chiến lược này; 55 tỉnh thành triển khai kế hoạch hành động. Đối với XK gạo, Việt Nam và Trung Quốc đã trao đổi danh sách DN XK, NK nhằm DN hai bên tìm hiểu, biết bạn hàng, thuận lợi cho XK.

Dù vậy, theo phản ánh của một số địa phương, hiệp hội thì tình hình XK gạo 9 tháng và dự báo những tháng cuối còn vô vàn khó khăn.

Ông Huỳnh Văn Gành – Giám đốc Sở Công Thương Kiên Giang bức xúc: Giá thu mua luá gạo đã giảm mạnh, gây thiệt hại cho sản xuất nông nghiệp của địa phương. Giá bán thấp khiến nhiều nông dân găm hàng, không bán. Ông Gành đề nghị Hiệp hội Lương thực Việt Nam mua gạo giá cao hơn để nông dân bán hết lúa gạo ra.

Còn theo ông Phạm Văn Bảy, Phó chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam, XK gạo gặp nhiều khó khăn: Tháng 9, cả nước mới XK được khoảng gần 400 nghìn tấn gạo (mục tiêu 600 nghìn tấn), so với cùng kỳ năm 2012 thì thấp hơn nhiều (750 nghìn tấn). Giá gạo XK giảm khoảng 16%.

Tính chung từ đầu năm đến nay, cả nước XK 5 triệu tấn gạo, do đó kế hoạch XK 7 triệu tấn trong năm 2013 là khó khả thi.

Về thị trường, nhiều hợp đồng hết hạn đã bị hủy nên tình hình đã khó càng thêm khó. Đơn cử như thị trường Trung Quốc, dù có danh sách thương nhân nhập khẩu gạo nhưng 2 tháng qua, Trung Quốc đã không cung cấp hạn ngạch mới cho doanh nghiệp này. Vì vậy, tháng 9, các doanh nghiệp chỉ xuất sang được thị trường Trung Quốc 45 nghìn tấn gạo. Do đó, hiệp hội đề nghị Chính phủ xem xét gia hạn vốn vay cho doanh nghiệp.

Kết luận cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Công Thương Lê Dương Quang đề nghị Hiệp hội Lương thực Việt Nam, Cục Xuất nhập khẩu và các Sở Công Thương tạo mọi điều kiện cho doanh nghiệp XK gạo; bám sát tình hình, kịp thời có đề xuất xử lý tháo gỡ khó khăn; tìm thị trường mới cho doanh nghiệp XK… bằng mọi cách đẩy mạnh XK. Về lâu dài, có một số ý kiến cho rằng phải điều chỉnh chiến lược sản xuất lương thực.